Üvez

Çok Yönlü Şifa Kaynağı: Üvez

Doğada kendi kendine yetişebilen bu ağacın meyveleri zehirli olarak anılsa da araştırmalar ve testler gösterdi ki aslında üvez meyveleri insan sağlığı açısından oldukça yararlı bir bitkidir.

Alternatif tıpta adı sık olarak geçen üvez bitkisi, Farmakolojik olarak da oldukça fazla ilgi görmektedir. Özellikle kış hastalıklarına karşı koruyucu özelliği olduğu bilinen 5-10 metre yüksekliğindeki üvez ağacının ülkemizde de 11 farklı türü bulunmaktadır.

Kışın yapraklarını döken, pennat yapraklı üvez ağacı özellikleri ile kolaylıkla tanınabilen bir ağaçtır. Meyveleri ise küre veya armut şeklinde sarı, kahverengi ya da kırmızı renktedir. Ülkemizde en yaygın olanı kuşüvezi olarak bilinir. Ülkemizdeki üvez türleri ilaç sektörü dışında farklı alanlarda da kullanılabilmektedir.

Özellikle yenebilen meyveleri kahverengi olan akağaç yapraklı üvez ağacı ise dayanıklı yapısı sayesinde yapı sektöründe kullanılmaktadır. Diğer bir tür olan aküvez ağacı ise erozyona karşı yüksek yerlerde de yetiştirilebilmektedir. Erozyonun önlenmesi ve atıl toprakların canlandırılması için de kullanılan bu türün meyvesi ise portakal sarısı renktedir.

Yenebilen bu tür, süs amaçlı da kullanılabilmektedir. Dikkat çeken bu meyveler, mayıs ve haziran aylarında beyaz renkli çiçekler açan üvez ağacında yetişmektedir. Meyvesinin hasadı ise kış ayları girmeden yapılır.

Üvez Nedir? Ağacı Nerede Yetişir?

Gülgiller familyasına ait üvez ağacı bilimsel adıyla sorbus aucuparia olarak anılır. Latince kökenli sorbum kelimesinden türeyen sorbus meyve anlamına gelir. Olgunlaştığı zaman yenilebilen bu meyve, özellikle ülkemizin kuzey bölgelerinde yetişmektedir. Marmara başta olmak üzere Batı Anadolu bölgelerinde de yetişen üvez ağacının meyveleri rowanberries olarak anılır.

Atıl topraklarda yetişen ve sorbus, sorbier olarak da bilinen şifalı bitki üvez ağacı, az miktarda su gereksinimi olduğu için bakıma ihtiyaç duymaz. Minik boyutta kırmızı renkli albenili görünümü dolayısıyla dikkat çeken üvez, bazı kamusal alanlardaki park ve bahçelerde de özel olarak yetiştirilmektedir.

Üvez ağacının gövdesi çok sert olduğu için baston ya da gemi direği yapımında kullanıldığı bilinmektedir. Ayrıca mistik olarak da kötü güçlere karşı geceleri koruyucu özelliği olduğuna inanılmaktadır. Üvez meyvesinin tıpta kullanımının Hipokrat’a kadar dayandığı aktarılmaktadır.

Özellikle kış aylarında görülen hastalıklara karşı üvezin eski çağlarda kullanıldığı bilinmektedir. Bu köklü tarihe sahip ağacın tek endemik çeşidi ülkemizde Rize’de bulunmaktadır. Koruma altına alınması gereken bu üvez türünün yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olduğuna da uzmanlar tarafından dikkat çekilmektedir. Farklı bölgelere göre değişen üvez türlerinin farklı özellikleri ile ön plana çıktığı görülebilmektedir.

Üvez Meyvesi Faydaları Nelerdir?

Üvez meyveleri bol miktarda fosfor, magnezyum, kalsiyum, potasyum, demir, bakır ve manganez içermektedir. Karoten seviyesi oldukça yüksektir. C vitamini bol miktarda içerir. Beyaz kan hücrelerini arttırıcı özelliği bulunduğu için bağışıklık sistemini güçlendirici özelliği vardır. Lif bakımından zengindir. Cilt sağlığını koruyucu ve tedavi edici özelliği olan sorbik asit ve askorbik asit gibi çeşitli antioksidanları yüksek miktarda barındırır. Antioksidan özelliği sayesinde kanser hücrelerinin düşmanıdır.

Üvezin faydaları için şu bilgileri sıralayabiliriz:

• Lifli yapısı sayesinde sindirim sistemini güçlendirir.
• İçeriğinde bulunan tanen maddesi sayesinde kalp krizi riskini azaltır.
• Vücut direncini arttırmaktadır.
• Glokom olarak bilinen göz tansiyonuna iyi geldiği bilinmektedir.
• İdrar söktürücüdür.
• Damar hastalıklarına karşı iyileştirici özelliği bulunmaktadır.
• Karaciğeri güçlendirir.
• Tansiyonu düşürdüğü bilinmektedir.
• Regl kolaylaştırıcı özelliği olduğu bilinmektedir.
• Kanamayı durdurucu özelliği vardır.
• Safra taşı ya da iltihabının tedavisinde kullanılmaktadır.
• Böbrek hastalığına iyi gelir.
• Şeker hastalığının tedavisinde kullanılır.
• Gut ve romatizma hastalıklarının tedavisinde kullanılır.
• Kan yapıcı özelliği vardır.
• Kabızlık sorununu giderir.
• Ayrıca Üvez çiçeklerinin arıcılıkta da oldukça önem taşıdığı bilinmektedir.

Üvez Yaprağı Neye İyi Gelir?

• Üvez yaprağı ishali kesmek için kullanılabilmektedir.
• İdrar söktürücü özelliği vardır.
• Ödem oluşumunu engeller.
• Böbrekleri temizler.
• Solunum yollarında iyileştirici etkisi vardır.
• Balgam söktürücüdür.

Alternatif tıp uzmanları tarafından, üvez ağacı yapraklarının özellikle şeker hastalığı üzerinde iyileştirici etkisi olduğu belirtilmektedir. Öte yandan, üvez meyveleri ve yaprağı kullanılarak üretilen sabun ve kremlerin, cildi koruyucu etkisi olduğu bilinmektedir. Bu arada olgunlaşmış üvez meyvelerinden reçel yapılarak da kahvaltı masaları şenlendirilebilir.

Üvez Kurusu Nasıl Tüketilir?

Üvez meyveleri dalından koparıldığı gibi yenirse buruk bir tat verebilir. Ayrıca çok sert olan meyveler henüz olgunlaşmamışken yenildiği takdirde ağızda hoş olmayan bir tat bırakabilir. Dalından koparıldıktan sonra olgunlaşmasını beklemek için 1 hafta ya da 10 güne ihtiyacınız olabilir.

Üvez meyvesi marmelat gibi kıvamlı bir yapıda kahverengi bir görünüme kavuştuğunda olgunlaştığı anlamına gelir. Bu aşamada üvez meyvelerinin yenilmesi mümkün olabilmektedir. Üvez meyveleri belirli bir miktardan sonra çiğ olarak tüketilmeye devam edilmemelidir. Çiğ olarak fazla miktarda tüketilmesinin zararlı olduğu belirtilmektedir.

Üvez meyveleri pişirilerek yenilmelidir. Böylece içerdiği parasorbik asit sorbik aside dönüşerek vücutta olumlu etki gösterir. Üvez meyvesi kurusu çay şeklinde kaynar suda 2-3 dakika demlenerek de tüketilebilir.

Üvez Zararları ve Yan Etkileri

Üvezin insan sağlığına olan olumlu etkilerinin yanında bir zararının olmaması da bu bitkiye olan ilgiyi son yıllarda iyice arttırmıştır. Ancak uzmanlar kurutulmuş üvez meyvelerinin yine de güvenilir aktarlardan satın alınması gerektiği yönünde uyarıda bulunmaktadırlar.

Kararında ve doğru yöntemlerle yenildiği takdirde üvezin insan sağlığına zarar verdiği yönünde bir vaka tespit edilmediği belirtilmektedir. Ancak her şifalı bitkinin taşıdığı risk kadar üvez meyvesinin de insan sağlığı açısından bir risk oluşturabileceği unutulmamalıdır. Zira hassas bünyeler için en sağlıklı besinlerin bile alerjik reaksiyona neden olabileceği unutulmamalıdır. Bunun için yapılması gereken herkesten iyi tanıdığınız bünyenize göre kendinizin doğru kararı vermesidir.

Her şeye rağmen, üvez meyvesi tükettikten sonra vücudunuzda herhangi bir kızarıklık ya da şişlik oluştuğunda doktorunuza başvurmanızda yarar bulunmaktadır. Ayrıca alerjik bünyeye sahip kişilerin ilk defa tüketecekleri bu tarz gıdalara karşı önlem almış olmaları uzmanlar tarafından tavsiye edilmektedir.

Alternatif tıp alanında kullanılan bitkilerin tavsiye edilirken de her kişinin farklı bünyeye sahip olduğu gerçeği göz önünde bulundurulmalıdır.

Üvez Meyvesi Nerede Satılır? Fiyatı Ne Kadar?

Üvez meyvesi ideal kurutma aşamalarından geçirildikten sonra doğru şekilde saklanmalıdır. Güneşte ya da gölgede kurutulmalarının yanı sıra cam mekân içinde de kurutulabilmektedir. Ayrıca sıcak hava yöntemiyle de kurutulabilir.

Taze üvez meyveleri kurutulmadan çabuk şekilde bozulabileceği için hızlı şekilde kurutma aşamasına geçilmelidir. Üvez meyvesi kurutulmuş şekilde aktarlarda ya da organik ürünler satan alışveriş merkezlerinde kolaylıkla bulunabilir. Ayrıca mevsiminde semt pazarlarında da rahatlıkla uygun fiyatlara bulunabilmektedir. Öte yandan, Üvez ağacı 20-40 cm boyutlarında fidan şeklinde saksıda da satın alınabilir.

İnternetteki farklı alışveriş sitelerinde de kurutulmuş şekilde satılan üvez meyvesi, fiyat olarak farklı platformlara göre değişkenlik gösterse de genel olarak uygun fiyatıyla dikkat çekmektedir. Üvez meyvesi fiyatı satın alınacak miktara göre de değişebilmektedir. Son yıllarda oldukça rağbet göre şifalı ürünlerden biri olan üvez meyvesinin laboratuvar ortamlarında kan şekerini düşürdüğüne dair elde edilen bulgular üvezin daha fazla ilgi görmesine neden olmaktadır.