Kızılcık

Sonbaharın en güzel ayı olan eylülün en kırmızı meyvesi kızılcık farklı yörelerde eğren, ergen, kiran, kızılcık kirazı ve kiren gibi isimlerle anılır. Sadece eylül ve ekim aylarında taze olarak tüketilebilen kızılcığın dört mevsim tüketilebilmesi için reçeli, marmelatı ve tarhanası yapılır.

Kendine özgü bir tadı olan kızılcık zeytin büyüklüğünde ve mayhoş bir lezzete sahiptir. Farklı bir aromaya sahip olan meyvenin ekşi tadı bazı kimseler tarafından beğenilmese de sağlığa faydaları nedeniyle tüketilmesi önerilir. Meyvenin sadece kendisi değil kızılcık ağacının gövdesi, kökü, yaprağı ve kabuğu da faydalı bileşenler içerir.

Asırlar öncesine ait tarihi meyvelerden biri olan kızılcık Doğu Avrupa, Anadolu ve Asya kültürüne aittir. Dünyanın büyük bir bölümünde bilinmeyen meyve yüzyıllar önceki hali ile kalmış olabildiğince doğal nadir besinlerden biridir. Kızılcık bitkisi Yunanistan, Sırbistan, Moldova, Bulgaristan, Hırvatistan ve Türkiye’de yetişir.

Kızılcık Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

• Geçmişi çok eskilere dayanmasına rağmen pek bilinmeyen kızılcık, kırmızı rengi ile dikkat çeken sonbaharın en faydalı meyvelerinden biridir.
• Yüksek lif oranına sahip, etli ve sulu küçük bir meyvedir.
• Mutfaklarda öncelikli tüketimi taze meyve olan kızılcık K, E, C, A vitaminleri ve B grubu vitaminleri olan tiamin, riboflavin ve piridoksin açısından zengindir. Bunlara ek olarak kızılcık iyi bir sodyum ve potasyum kaynağıdır.
• Ayrıca manganez, bakır, demir ve kalsiyum mineralleri de içeren kızılcığı asıl önemli yapan ise melatonin hormonu içeriğidir.
• Fruktoz ve glikoz içeren kızılcık müsilajlı maddeler, flavonoidler, sitrik ve malik asit de içerir.
• Tüm dünyada yaklaşık olarak 50 kızılcık otu çeşidi yer alır.
• Türkiye iklimine ve toprağına uygun olan yabani kızılcık otu olarak bilinen C. Sanguinea L. kızılcık türüdür.

Kızılcık Faydaları

• Kan basıncını dengelemeye yardımcı olur yüksek tansiyonu önler. Bu iki özelliği ile de kalp ve damar hastalılarına yakalanma riskini azaltır.
• Kalp ve damar hastaları, felç ve kalp krizi geçirenlerin iyileşme sürecini hızlandırır.
• Kızılcık ve şeker hastalığı arasında olumlu bir ilişki vardır. Kızılcık tüketiminin diyabeti ve kolesterol yüksekliğini önlediğini gösteren çalışmalar vardır.
• Kızılcık bitkisinin faydaları arasında vücudun gücünü artırması da vardır. Kızılcık kirazı bağışıklık sistemini destekleyerek vücudun hastalıklara karşı direncini artırır ve vücudu mikroplardan korur.
• Kızılcık bilimsel faydaları tez çalışmalarına da konu olmuştur. Antioksidan maddeler içeren kızılcık, vücutta yer alan zararlı maddelerin dışarıya atımını kolaylaştırır.
• Kızılcığın içeriğinde yer alan melatonin hormonu, uykusuzluk problemini önlemede etkindir uyku düzenini sağlar ve vücudun biyoritmini düzenler.
• Kızılcıkta yer alan proantosiyanidin maddesi diş etlerinin üzerinde koruyucu bir tabaka oluşturarak dişleri korur. Özellikle tartar, plak gibi diş rahatsızlıklarını engeller ve asitli yiyecek tüketimi sonucu dişlerde görülen rahatsızlıkları minimuma indirir.
• Vücutta oluşan iltihapların tedavisinde önemli rol oynar. Yaraların daha çabuk iyileşmesine katkıda bulunur ve idrar yolu enfeksiyonlarının tedavisinde etkindir.
• Kanser hücrelerinin oluşumunu ve oluşan kanser hücrelerinin yayılmasını önler.
• Aşırı yemek yeme ve yediklerini sindirememe problemlerini ortadan kaldırır. Hatta ülser gibi mide rahatsızlıklarının üstesinden gelmeye yardımcı olur.
• Kızılcık cilde faydaları ile özellikle kadınların gözde meyveleri arasındadır.
• Antioksidan içeriği sayesinde cilde zarar veren ajanları yok ederek cildin parlamasına ve yaşlanma etkilerinin minimuma inmesini sağlar. Evde kolayca hazırlayabileceğiniz kızılcık maskesi ile cildinize sağlıklı bir dokunuş sağlayabilirsiniz.
• Kızılcık böbrek taşı oluşumunu engeller. Böbrek taşlarını düşürmek için kızılcık suyu tüketilmesi önerilir.
• Faydaları ile ön plana çıkan kızılcık hamilelikte zararlı mı sorusu akılları kurcalayabilir.
• Ciddi kronik rahatsızlığı olanlar, hamile olanlar veya kızılcığa alerjisi olanların doktora danışmadan kullanmamaları gerekir.
• Kızılcık faydaları cinsel olarak da bulunmaktadır, cinsel gücü artırdığı söylenmektedir.
• Kızılcığın faydaları ile ilgili internette yapılan aramalarda kızılcık çorbasının faydaları, kızılcık hoşafının faydaları, kızılcık ezmesinin faydaları, kızılcık ekşisinin faydaları gibi farklı kızılcık kullanımlarına da bakılmaktadır.
• En verimli sonuçların alınması için doğal kızılcığın çiğ tüketilmesi ya da kızılcık suyunun doğal yöntemlerle hazırlanması önerilmektedir.
• Damak tadınıza göre farklı tarifleri de elbette deneyebilirsiniz ancak yapılan işlem ne kadar çok olursa meyve özünün fayda oranının değişebileceğini de göz önünde bulundurmanızı öneririz.
• Kızılcık hapı faydaları nedeniyle yurt dışında ve ülkemizde de kullanılmaktadır.
• Cranberry olarak geçen bitki aslında kızılcık ailesinden olan turna yemişinden üretilmektedir.
• Takviye haplar konusunda kelime araştırmasını iyi yaparak istediğiniz sonuçları daha kolay alabilirsiniz.
• Kızılcık çayı faydaları da meyvenin direkt tüketimi kadar yoğundur eğer çay içmeyi seviyorsanız kızılcığı sıcak içecek olarak da tüketebilirsiniz. Bu noktada önemli olan kızılcık çayı içinde doğal kızılcığın kullanılması ve katkı maddelerinin olmamasıdır.

Kızılcık Nerede Yetişir? Ne Zaman Olur?

• Kızılcıkgiller familyasına ait olan kızılcık ağacının boyu 4-8 metre uzunluğundadır. Kızılcık ağacının gövdesi pembemsi gri küçük pullarla kaplıdır.
• Belirgin damarlara sahip, kısa saplı parlak yeşil renge sahip kızılcık yaprağı sonbahar ayında pembe ve kızıl renge dönüşerek dökülür.
• Mart- mayıs ayında kızılcık fidanı henüz yaprağını dökmeden her dalında 10-15 tanesi bir arada bulunan açık sarı renkte çiçekler verir.
• Peki, kızılcık ne zaman meyve verir? Kızılcık çiçeği, zeytin büyüklüğünde önceleri yeşil renkli ve acımsı tada sahip olan meyveye dönüşür. Daha sonra ağustos ve eylül aylarında bu meyveler olgunlaşarak renkleri kırmızıya dönüşür.
• Kızılcığın kendine has aroması eylül ayında ortaya çıkar. Yaklaşık 100 yıl yaşayabilen kızılcık ağacı, birden çok gövdeye sahip bir çalı görünümünde de olabilir.
• Kızılcık ağacının özellikleri arasında en dikkat çeken ise çok erken çiçek açmasına karşın meyvesinin yani kızılcığın geç olgunlaşmasıdır.
• Tohum ya da çelikle üretimi yapılan kızılcık ağacı her tür toprakta yetişebilir. Nemli, güneşli, kireçli toprakları seven ağaç, -25 derece soğuğa dayanıklıdır.
• Dünyada Kuzey yarım kürede yetişen kızılcık ülkemizde Trabzon, Tekirdağ, Kütahya, Kahramanmaraş, İstanbul, İçel, Isparta, Erzurum, Çorum, Bursa, Bolu, Artvin, Antalya ve Ankara başta olmak üzere Anadolu’nun her köşesinde yetiştiriciliğine rastlanabilir.

Kızılcık Nasıl Kurutulur?

• Kızılcığı her mevsim tüketebilmek için kızılcık kurusu hazırlanır. Kızılcık iki şekilde kurutulur. Birincisi güneş ışığında diğeri ise fırında kurutmadır.
• Her iki kurutma yönteminde de kızılcık kendine has ekşimsi tadını korur ve rengi açık kırmızıdan koyu kırmızı siyaha çalan bir renge dönüşür.
• Güneş ışığında kurutma için kızılcıklar toplanır. Su ile yıkandıktan sonra iyice kurulanır. Ezilmemelerine dikkat edilerek temiz bir bez branda üzerine güneş ile direkt teması sağlanacak şekilde kızılcıklar serilir.
• Sabah, öğle ve akşam birer kez olmak üzere karıştırılır. Bir hafta boyunca güneşte bekletilen kızılcıklar saklama kaplarına alınarak muhafaza edilir.
• Fırında kızılcık kurutma işleminde kızılcıklar yıkandıktan sonra büyük bir tencereye alınır ve üzerilerine kaynar su dökülür. Bu işlem sonucunda kızılcıkların kabukları çıkar ve bu durum kurutulmaya hazır olduklarının göstergesidir.
• Kızılcıkların suyunu süzdükten sonra fırın tepsisine fırın kâğıdı sererek kızılcıklar dizilir. 175 derece sıcaklıktaki fırında dakika kadar kurutmak kızılcık kurusu hazırlamak için yeterlidir.
• Peki, kurutulan kızılcık nasıl saklanır? sorusuna gelelim.
• Kuruttuğunuz kızılcıkları dilediğiniz miktarlarda buzdolabı poşetlerine koyarak derin dondurucuda saklayabilirsiniz. Ya da rutubet içermeyen serin bir odada saklamayı tercih edebilirsiniz.
• Dikkat etmeniz gereken en önemli nokta ise kızılcık kurusu ile baharat türünü bir arada tutmamanız gerekliliğidir. Baharat kokusu kızılcık ile birleşebilir ve bu durum kızılcığın lezzetini bozar.

Kızılcık Zayıflatır Mı?

• Yarım su bardağı yani yaklaşık olarak 100 gram kızılcık meyvesi 64 kaloridir. Kızılcık kalori açısından diğer meyvelerden pek de farklı değildir. Ancak yüksek lif içerir.
• Son yıllarda çağımızın en önemli hastalıklarından biri olan obezitenin tedavisinde de sıklıkla karşımıza çıkan kızılcığın kilo vermeye yardım ettiğine dair çalışmalar bulunmaktadır.
• Özellikle kızılcıktan elde edilen kızılcık suyu faydaları arasında kilo vermeyi kolaylaştırıcı etkisi ile gündemdedir.
• Kızılcığın yüksek kalorili olmaması ve lifli yapısından dolayı mideyi geç terk etmesi tokluk hissi yaratabilir.
• Ayrıca meyvenin içinde yer alan antioksidan bileşenler ve kızılcık vitaminleri metabolizmayı hızlandırıcı etkiye sahiptir.
• Vücutta yer alan yağların üzerinde etkin olan yağ asidi içeriği sayesinde yağ yakımını hızlandıran kızılcık ayrıca vücuttaki toksinlerinden atımını hızlandırır.
• Tüm bu etkiler birleştiğinde kızılcığın zayıflama diyetlerinde bulunması diyetin etkinliğini arttırır denilebilir.
• Kızılcığın zayıflama diyetlerinde yer alması ile kızılcık gaz yapar mı, kızılcık ishal yapar mı, kızılcık kabız yapar mı? gibi sorular da karşımıza çıkmaktadır.
• Kızılcık kabızlık yapar yani başka bir deyişle ishali önleyici etkiye sahiptir.
• Bağırsak problemi ve alerjisi olanların gaz yapma özelliğini de göz önüne alarak kızılcık tüketirken dikkatli olmaları gerekebilir.

Lezzetli 3 Kızılcık Tarifi

1) Kızılcık Marmelatı

Kendine has mayhoş tadı ile kahvaltılara yeni bir lezzet getiren kızılcık marmelatı özellikle ekşi sevenlerin ilgi odağıdır. Püre haline getirilen kızılcıkların muhteşem kırmızı rengi ekşimsi bir tat ile birleştiğinde kahvaltı sofralarına bambaşka bir hava gelir. Kızarmış ekmeğin üstüne kırmızının en güzel tonunu denemeye var mısınız? Muhteşem Kızılcık Marmelatı

2) Kızılcık Şerbeti

Zengin vitamin ve mineral içeriği ile sağlıklı beslenenlerin göz bebeği olan kızılcık ile yapılan kızılcık şerbeti eminiz ki lezzeti ile de sofralarınızı süsleyecektir. Özellikle pilav, makarna ve et yemeklerinin yanına yakışan kızılcık şerbeti ile hem lezzetli hem de sağlıklı öğünlere merhaba demelisiniz. Kızılcık Şerbeti

3) Kızılcık Reçeli

Hem kalp sağlığınızı hem cildinizi hem de dişlerinizi korumanın ne kadar lezzetli olduğuna inanamayacaksınız. Tane tane dökülen kızılcık reçeli ile kahvaltılarınıza sağlıklı ve lezzetli dokunuşlar getirmelisiniz.